NOWE ZASADY ODLICZANIA PODATKU VAT OD WYDATKÓW ZWIĄZANYCH Z POJAZDAMI SAMOCHODOWYMI
(skrót broszury informacyjnej Ministerstwa Finansów - kwiecień 2014).

Od dnia 1 kwietnia 2014 r. weszły w życie nowe zasady odliczania i rozliczania na gruncie podatku VAT wszystkich wydatków dotyczących samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony.
W nowych przepisach zdefiniowany został zamknięty katalog wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, z tytułu których odliczenie podatku naliczonego może podlegać ograniczeniom. Są to następujące wydatki:
- wydatki z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia pojazdów (np. zakup samochodu czy też części służących do wytworzenia samochodu);
- wydatki z tytułu nabycia lub importu części składowych do tych pojazdów (np. zakup szyb do samochodu czy opon);
- wydatki z tytułu używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową (np. czynsz, raty lub inne płatności wynikające z takiej umowy);
- wydatki z tytułu nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów;
- wydatki z tytułu naprawy lub konserwacji tych pojazdów;
- wydatki z tytułu nabycia innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów (np. opłaty za parking, przejazd autostradą).

OGÓLNA ZASADA, to OGRANICZENIE DO 50% ODLICZENIA PODATKU NALICZONEGO
Konstrukcja pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony sprawia, że są one co do zasady wykorzystywane nie tylko biznesowo lecz również prywatnie. Przyjmuje się uproszczenie, że tego rodzaju pojazdy są wykorzystywane w celach „mieszanych” (tj. zarówno do celów związanych z działalnością gospodarczą, jak i do celów niezwiązanych z tą działalnością) średnio są wykorzystywane w 50% w biznesie, a w pozostałej części prywatnie.
Przyjęcie założenia, że omawiane pojazdy są wykorzystywane w 50% biznesowo oznacza, że podatek naliczony w odniesieniu do wydatków związanych z tymi pojazdami przysługuje do odliczenia jedynie w wysokości 50% kwoty podatku:
Zgodnie z nowymi regulacjami podatnikowi przysługiwać będzie ograniczone do 50% prawo do odliczenia podatku w odniesieniu do wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przeznaczonymi do użytku „mieszanego”. Ograniczenie to będzie miało zastosowanie niezależnie od tego czy wydatki będą dotyczyć pojazdu samochodowego stanowiącego własność podatnika (co do zasady w sensie cywilistycznym) czy też użytkowanego na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu (operacyjnego) lub innej umowy o podobnym charakterze. Dla celów stosowania tego ograniczenia za wykorzystywanie „mieszane” należy rozumieć, że w odniesieniu do pojazdu wykorzystywanego w działalności gospodarczej istnieje możliwość jego użycia również do celów niezwiązanych z tą działalnością np. do celów prywatnych. Wystarczy przy tym możliwość nawet tylko jednorazowego użycia pojazdu do celów prywatnych, aby uznać, że pojazd może być wykorzystywany w sposób „mieszany”.
Zapisy prawa przyjmują, że każdy pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony – ze względu na swoje cechy konstrukcyjne – służy co do zasady użytkowi „mieszanemu”, a zatem wszystkie wydatki z nim związane podlegają ograniczeniu w odliczaniu do 50%.

WYŁĄCZENIA Z ZASADY OGÓLNEJ ODLICZENIE W 100% PODATKU NALICZONEGO
Odliczenie pełne, tj. w wysokości 100%, będzie przysługiwało tylko w odniesieniu do wydatków:
- związanych z pojazdami konstrukcyjnie przeznaczonymi do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (tj. autobusów),
-  związanych z pojazdami wykorzystywanymi przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej,
- dotyczących nabycia towarów montowanych w pojazdach samochodowych i związanych z nimi usług montażu, napraw i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.
Analogicznie jak w ogólnej zasadzie, fakt wykorzystywania pojazdu wyłącznie do działalności gospodarczej rozpatrywany będzie co do zasady wyłącznie w kategoriach obiektywnych, tj. badana będzie możliwość użytku danego pojazdu do celów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (przede wszystkim prywatnych) – jeżeli taka możliwość istnieje pojazd co do zasady nie będzie mógł być uznany za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej.

Pojazdy konstrukcyjnie przeznaczone do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą
Prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego – tak jak dotychczas – będzie miało zastosowanie do wszystkich wydatków związanych z pojazdami konstrukcyjnie przeznaczonymi do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (tj. autobusów). Dla możliwości pełnego odliczenia VAT naliczonego nie będzie miało znaczenia w przypadku tych pojazdów, że mogą być one również wykorzystywane do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Należy jednak zaznaczyć, że użycie w takim przypadku pojazdu w stosunku do którego przysługiwało pełne odliczenie podatku VAT, do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, stanowi świadczenie usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Pojazdy wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika
Pojazdy będą uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika w przypadku gdy:
- sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez podatnika zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, lub
- konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Pierwsza grupa pojazdów uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika
W pierwszej grupie mieszczą się pojazdy, których konstrukcja wskazuje na ich przeznaczenie z reguły do użytku prywatnego, jednakże pojazdy te mogą być także wykorzystywane w działalności gospodarczej (np. samochód osobowy, motocykl). Z tych też względów – dla celów pełnego odliczania VAT – fakt wykorzystywania ich wyłącznie do działalności gospodarczej musi być rozpatrywany w kategoriach obiektywnych. W konsekwencji, w celu dokonania pełnego odliczenia podatku VAT muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:
1. sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania wyklucza ich użycie do celów prywatnych,
2. wykluczenie użytku prywatnego musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu.

Sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika
Przepisy ustawy nie określają w jaki sposób podatnik ma zapewnić w przedsiębiorstwie wyeliminowanie użytku prywatnego używanych w nim pojazdów samochodowych dla celów pełnego odliczenia podatku naliczonego. Przykładowo może tego dokonać za pomocą wprowadzonych regulaminów, umów, zarządzeń wraz z podjęciem dodatkowych działań zabezpieczających ich wykonanie. Działania te muszą być dostosowane do specyfiki działalności przedsiębiorstwa i sposobu używania dla jego celów pojazdów. Określone przez podatnika zasady używania pojazdów muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku tych pojazdów np. przez pracowników (przykładowo celem dojazdu do swojego miejsca zamieszkania). Okolicznościami potwierdzającymi obiektywnie brak możliwości użytku prywatnego może być przykładowo:
- obowiązek zostawiania po godzinach pracy na parkingach przedsiębiorstwa pojazdów używanych przez pracowników, bez możliwości ich pobrania poza tymi godzinami, w tym w weekendy, na cele inne niż wyłącznie działalność przedsiębiorstwa,
- nadzór nad używaniem pojazdów w trakcie wykonywania obowiązków służbowych, przykładowo za pomocą GPS,
- w przypadku nabywania pojazdów przez podatnika, którego przedmiotem działalności jest odsprzedaż tych pojazdów – brak rejestracji tych pojazdów, uniemożliwiający ich poruszanie się po drogach, a w przypadku ich rejestracji – brak możliwości użycia tych pojazdów na cele prywatne; nie mogą to być zatem np. samochody demonstracyjne używane przez pracownika dealera do dojazdów do pracy;
- w przypadku nabywania pojazdów przez podatnika, którego przedmiotem działalności jest wynajem tych pojazdów – określenie reguł wykluczających użytek prywatny,
- używanie (w przypadku pojazdów tzw. lotniskowych) przez służby lotniska pojazdów do przemieszczania się po płycie lotniska, bez możliwości opuszczania przez te pojazdy terenu lotniska.
Nie można natomiast obiektywnie uznać wykorzystywania pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej przykładowo w następujących przypadkach:
- zostaną zawarte umowy z pracownikami na wynajęcie pojazdów dla celów używania ich prywatnie, w sytuacji gdy wynajem nie stanowi podstawowej działalności przedsiębiorstwa a ceny wynajmu nie są cenami rynkowymi, co łącznie może wskazywać na próbę obejścia przepisów implementujących decyzję derogacyjną.
Przy określaniu ceny (opłaty) za wynajem należy brać pod uwagę postanowienia wynikające z art. 32 ustawy o VAT regulującego kwestię określania podstawy opodatkowania w przypadku istnienia powiązań między nabywcą a usługodawcą.
Zatem cena za wynajem musi stanowić realne wynagrodzenie (rzeczywistą równowartość) za świadczenie tego typu usług dostępne na rynku. Fakt, że korzystanie przez pracownika do celów prywatnych z samochodu pracodawcy uznawane jest za dochód dla pracownika nie oznacza, że warunek opłaty zostaje spełniony. Również to, że pracownik wykonuje pracę na rzecz przedsiębiorstwa nie może zostać uznane za domniemaną płatność dokonaną przez pracownika za używanie samochodu;
- zostaną ustalone zasady używania pojazdów, jednakże nie istnieją żadne zabezpieczenia gwarantujące ich przestrzeganie; przykładowo istnieje zakaz używania przez pracowników pojazdów do celów prywatnych, jednakże nikt nie weryfikuje czy zakaz ten jest respektowany;
- podatnik prowadzi działalność w miejscu zamieszkania, posiadając jeden pojazd – w tych okolicznościach nie jest możliwe obiektywne zagwarantowanie wykluczenia użytku prywatnego tego pojazdu, przykładowo w czasie wolnym od prowadzonej działalności gospodarczej (np. weekend czy wyjazd urlopowy).

Ewidencja przebiegu pojazdu
Prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu musi potwierdzać brak użytku prywatnego pojazdu. Ewidencja ta, prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu w ten sposób, powinna zawierać:
- numer rejestracyjny pojazdu samochodowego;
- dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji;
- stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji;
- wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący:
   - kolejny numer wpisu,
   - datę i cel wyjazdu,
   - opis trasy (skąd – dokąd),
   - liczbę przejechanych kilometrów,
   - imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem
potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem;
- liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.
Uwaga!
Przez okres rozliczeniowy należy rozumieć okres rozliczeniowy właściwy dla podatnika z tytułu rozliczeń dla celów podatku VAT czyli w zależności od tego jak rozlicza się podatnik – miesiąc lub kwartał.
Uwaga!
Jeżeli osoba kierująca pojazdem realizuje w danym dniu kilka podróży służbowych np. z Warszawy do Radomia, z Radomia do Puław, z Puław do Lublina i z Lublina do Warszawy wówczas można dokonać jednego wpisu (na koniec dnia), zawierającego cel wyjazdu w poszczególnych miastach (np. nazwy zaopatrywanych sklepów), opis trasy (np. Warszawa – Radom – Puławy – Lublin – Warszawa), sumę przejechanych w tym dniu kilometrów.
Powyższa zasada dokonywania jednego wpisu nie znajdzie jednak zastosowania w przypadku świadczenia takich usług jak usługi taksówek osobowych (przewozu osób) oraz taksówek bagażowych (przewozu bagażu), w których to obszarach dla rzetelności prowadzonej ewidencji konieczna jest większa jej szczegółowość.
W przypadku gdy pojazd samochodowy udostępniany jest osobie niebędącej pracownikiem podatnika (np. klientowi) wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dokonywany jest przez osobę, która udostępnia pojazd i obejmuje:
- kolejny numer wpisu,
- datę i cel udostępnienia pojazdu,
- stan licznika na dzień udostępnienia pojazdu,
- liczbę przejechanych kilometrów,
- stan licznika na dzień zwrotu pojazdu,
- imię i nazwisko osoby, której udostępniony został pojazd.
Ewidencja przebiegu pojazdu może być prowadzona również w formie elektronicznej.
W takim przypadku dokonywanie w niej wpisów oraz potwierdzenie autentyczności tych wpisów – jeśli wpisów dokonuje kierujący pojazdem niebędący podatnikiem – może być dokonywane w formie elektronicznej.
Ważne!
W przypadku wadliwości prowadzonej ewidencji (np. niepełne zapisy, luki w poszczególnych pozycjach, sprzeczne zapisy, niezgodności w zakresie stanu licznika ze stanem rzeczywistym, itp.) nie będzie spełniona jedna z przesłanek warunkujących uznanie pojazdu za wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. Może to oznaczać, że podatnikowi przysługiwać będzie w takim przypadku jedynie prawo do ograniczonego odliczenia podatku VAT od wszystkich wydatków ponoszonych od początku używania tego pojazdu.

Prowadzenie ewidencji przebiegu pojazdu w okresie przejściowym
W odniesieniu do pojazdów, które zostały nabyte lub były już użytkowane w ramach umów „długoterminowych” przed dniem 1 kwietnia 2014 r. ewidencja przebiegu pojazdu powinna być prowadzona począwszy od dnia, w którym poniesiono pierwszy, od dnia 1 kwietnia 2014 r., wydatek związany z tymi pojazdami.

Wyłączenie prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu
Obowiązek prowadzenia ewidencji został wyłączony w przypadku pojazdów samochodowych:
przeznaczonych wyłącznie do:
- odprzedaży – jeżeli odprzedaż tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika,
- sprzedaży – w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika, jeżeli sprzedaż stanowi przedmiot działalności podatnika,
- oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze – jeżeli oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika;
w odniesieniu do których:
- podatnik zdecyduje się korzystać z ograniczonego prawa do odliczenia podatku naliczonego pomimo wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej,
- podatnikowi nie przysługiwało w ogóle prawo do obniżenia podatku VAT z uwagi na wykorzystywanie tych pojazdów wyłącznie do działalności zwolnionej od VAT.
Uwaga!
Użycie wyrazu „wyłącznie” wskazuje, że zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji nie obejmuje sytuacji, gdy pojazdy są wykorzystywane – choćby przejściowo – do innych celów (np. jazda próbna, użytek służbowy podatnika, itp.). Zatem w odniesieniu do pojazdu, który np. jest przeznaczony do odprzedaży, ale przed jej dokonaniem jest wykorzystywany przez podatnika jako pojazd demonstracyjny, nie może być zastosowane zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji. Ewidencja dla tego rodzaju pojazdów (jeśli jest to pojazd obiektywnie wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej) musi być prowadzona i powinna zawierać powyżej wskazane elementy.

Druga grupa pojazdów uznawanych za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika
W drugiej grupie mieszczą się pojazdy ustawowo uznane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej, przy wykorzystywaniu których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Są to pojazdy o konstrukcji wskazującej na ich podstawowe przeznaczenie do celów gospodarczych, wykluczającej ich użycie do celów prywatnych lub powodującej, że ewentualny użytek do celów prywatnych będzie nieistotny.
Do tej grupy pojazdów zalicza się następujące pojazdy:
- pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;
- pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;
- pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;
- pojazdy specjalne, które spełniają warunki i wymagania techniczne zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:
    - agregat elektryczny/spawalniczy,
   - do prac wiertniczych,
   - koparka, koparko-spycharka,
   - ładowarka,
   - podnośnik do prac konserwacyjno-monatżowych,
   - żuraw samochodowy;
   - pogrzebowy,
   - bankowóz typu A lub B.
Uwaga!
W przypadku pojazdów specjalnych o przeznaczeniu pogrzebowy oraz bankowóz typu A lub B posiadających więcej niż jeden rząd siedzeń musi być spełniony dodatkowy warunek
– dopuszczalna masa całkowita pojazdu musi być większa niż 3 tony.
Uwaga!
Stwierdzenie spełnienia wymagań technicznych dla opisanych powyżej pojazdów odbywać się będzie – tak jak dotychczas – na podstawie:
- dodatkowych badań technicznych przeprowadzonych przez okręgową stację kontroli pojazdów oraz wydanego przez nią zaświadczenia oraz dowodu rejestracyjnego z właściwą adnotacją o spełnieniu tych wymagań lub
- dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym – w przypadku pojazdów specjalnych.
Ważne:
Brak w ustawowym (uzupełnionym w rozporządzeniu wykonawczym) katalogu niektórych pojazdów, dotychczas korzystających z pełnego prawa do odliczenia (np. bankowozów typu C) nie oznacza automatycznej kwalifikacji tych pojazdów jako pojazdów służących do użytku „mieszanego”. Jeśli bowiem spełnione zostaną ustawowe kryteria obiektywności (sposób wykorzystywania tych pojazdów określony w ustalonych przez podatnika zasadach jego używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza użycie tego pojazdu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą) podatnicy wykorzystujący te pojazdy wyłącznie do działalności gospodarczej będą mieli prawo do 100% odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z tymi pojazdami.

Towary montowane w pojazdach samochodowych
Możliwość pełnego odliczenia podatku VAT wystąpi również w sytuacji, gdy w pojeździe wykorzystywanym do celów „mieszanych” (czyli do działalności gospodarczej i do celów prywatnych) zostanie zamontowany towar, którego przeznaczenie obiektywnie wskazuje, że może być on wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. Przykładem takich towarów mogą być taksometry montowane w taksówkach. Pełne prawo do odliczenia podatku VAT będzie również przysługiwało w odniesieniu do wydatków poniesionych na usługi montażu, napraw i konserwacji, ściśle związanych z tymi towarami.

SYSTEM ZABEZPIECZAJĄCY
Informacja o pojazdach samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej

Złożenie informacji
Podatnicy wykorzystujący pojazdy samochodowe wyłącznie do działalności gospodarczej, dla których są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, są również obowiązani do złożenia w urzędzie skarbowym informacji o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami.
Uwaga!
Przez „poniesienie wydatku” należy rozumieć dokonanie wpłaty zaliczki na poczet zakupu towaru czy usługi lub też nabycie towaru czy usługi, w zależności od tego która z tych sytuacji wystąpiła jako pierwsza.
Przykład 1:
Podatnik wpłacił zaliczkę z tytułu dostawy samochodu w wysokości 100% w dniu 30 kwietnia 2014 r., fakturę otrzymał w dniu 6 maja 2014 r. W takiej sytuacji informacja powinna zostać złożona najpóźniej do dnia 7 maja 2014 r.
Przykład 2:
Podatnik zakupił opony w dniu 7 kwietnia 2014 r. i tego dnia otrzymał fakturę. Zapłaty dokonał w dniu 10 kwietnia 2014 r. W tej sytuacji informacja powinna zostać złożona najpóźniej do dnia 14 kwietnia 2014 r.
Przykład 3:
Podatnik zakupił opony w dniu 7 kwietnia 2014 r. Fakturę z tego tytułu otrzymał 7 maja 2014 r., natomiast zapłaty dokonał w dniu 10 czerwca 2014 r. W tej sytuacji informacja powinna zostać złożona najpóźniej do dnia 14 kwietnia 2014 r.
Obowiązek złożenia informacji w terminie 7 dni wystąpi również w sytuacji zmiany wykorzystywania pojazdu z wykorzystywania „mieszanego” na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej (zmiana wysokości przysługującego odliczenia podatku z 50% na 100%).

Wzór informacji
Składana informacja ma charakter sformalizowany, tzn. wzór tej informacji VAT-26 (wraz z opcją jej aktualizacji) został określony przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 21 marca 2014 r. w sprawie wzoru informacji o pojazdach samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej. Wzór informacji został zamieszczony na stronie internetowej Ministerstwa Finansów 

Kary za niewywiązywanie się lub nienależyte wywiązywanie się z obowiązku złożenia informacji o pojazdach samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej
Jeżeli podatnik:
1) nie składa informacji o pojazdach wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej VAT-26 albo
2) składa taką informację po terminie, lub
3) składa informację nieprawdziwą
i dokonuje odliczenia podatku niezgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług (czyli stosuje pełne odliczenie podatku) podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
Wprowadzona kara ma na celu zapewnienie prawidłowej realizacji otrzymanej przez Polskę decyzji Rady z dnia 17 grudnia 2013 r. Kara ta ma zapewnić prawidłowy pobór podatku VAT, a w szczególności dokładność odliczeń podatkowych, oraz zapobiegać oszustwom podatkowym. Działania takie wynikają ze specyfiki użytkowania pojazdów samochodowych, przy których bardzo trudne jest określenie zakresu ich wykorzystania do celów prywatnych, co sprzyja uchylaniu się od płacenia podatku VAT. W przypadkach mniejszej wagi (przykładowo, gdy kwota niezasadnie odliczonego podatku nie przekracza ustawowego progu, czyli pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia) podatnik będzie podlegał karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Odstąpienie od wymierzenia kary będzie miało zastosowanie w przypadku gdy podatnik złoży informację po terminie ale przed dokonaniem jakichkolwiek czynności (sprawdzających, kontrolnych lub wszczęciem postępowania podatkowego) przez organ podatkowy lub skarbowy w zakresie podatku VAT.

ZASADY ODLICZANIA PRZY ZMIANIE WYKORZYSTYWANIA POJAZDÓW ORAZ ZMIANIE PRZEPISÓW
Prawo do odliczenia podatku z tytułu poniesienia wydatku związanego z pojazdem samochodowym (zakup towaru lub usługi) w przypadku:
- merytorycznej zmiany przepisów od dnia 1 kwietnia 2014 r., oraz
- zmiany przeznaczenia wykorzystywania pojazdu należy oceniać co do zasady w świetle przepisów obowiązujących na moment powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy towaru lub usługi.

Zmiana przepisów
Przykład 1:
Podatnik dokonał zakupu paliwa w dniu 28 marca 2014 r., natomiast faktura dokumentująca ten zakup została wystawiona w dniu 7 kwietnia 2014 r. i w tym samym dniu podatnik ją też otrzymał. Według przepisów obowiązujących do dnia 31 marca 2014 r. podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu paliwa (paliwo zakupił do samochodu osobowego). Od dnia 1 kwietnia 2014 r. przedmiotowy samochód będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej. Z uwagi na fakt, Że obowiązek podatkowy u sprzedawcy paliwa powstał w dniu 28 marca 2014 r. (czynność dokonana w dniu 28 marca 2014 r.) prawo do odliczenia należy oceniać według stanu prawnego obowiązującego w tym miesiącu. Podatnik nie ma zatem prawa do odliczenia podatku od zakupu paliwa, niezależnie od tego kiedy otrzymał fakturę z tego tytułu.
Przykład 2:
Podatnik użytkuje samochód osobowy na podstawie umowy leasingu. Podatnikowi z tego tytułu przysługiwało prawo do odliczenia 60% podatku (nie więcej niż 6 000 zł). Samochód jest wykorzystywany do celów „mieszanych”. Na ratę leasingową należną za miesiąc marzec 2014 r. podatnik otrzymał fakturę w dniu 7 kwietnia 2014 r., wystawioną w dniu 5 kwietnia 2014 r. U sprzedawcy obowiązek podatkowy powstaje w dniu 5 kwietnia 2014 r., zatem prawo do odliczenia należy oceniać według stanu prawnego obowiązującego w tym miesiącu. W opisanej sytuacji podatnik ma prawo do odliczenia podatku w wysokości 50% (bez limitu kwotowego).

Zmiana przeznaczenia
Przykład 1:
Podatnik posiada samochód osobowy, który wykorzystuje wyłącznie do działalności gospodarczej. W dniu 14 lipca 2014 r. składa aktualizację złożonej informacji wskazując, że zmiana sposobu wykorzystywania samochodu do celów „mieszanych” następuje z dniem 15 lipca 2014 r.
1) Podatnik dokonał zakupu opon w dniu 10 lipca 2014 r., natomiast fakturę otrzymał w dniu 7 sierpnia 2014 r. – obowiązek podatkowy u sprzedawcy powstał w dniu 10 lipca 2014 r., w konsekwencji podatnik zachowa prawo do odliczenia 100% podatku z tego tytułu.
2) Podatnik dokonał zakupu opon w dniu 20 lipca 2014 r., fakturę otrzymał w dniu 26 lipca 2014 r. – obowiązek podatkowy u sprzedawcy powstał w dniu 20 lipca 2014 r. podatnik może dokonać odliczenia w wysokości 50% podatku.
Przykład 2:
Podatnik „posiada” w leasingu operacyjnym samochód osobowy, który wykorzystuje wyłącznie do działalności gospodarczej. W dniu 14 lipca 2014 r. składa aktualizację złożonej informacji wskazując, Że zmiana sposobu wykorzystania samochodu do celów „mieszanych” następuje z dniem 15 lipca 2014 r. Podatnik za leasing tego samochodu w miesiącu lipcu otrzymał fakturę wystawioną przez leasingodawcę w dniu 10 lipca 2014 r. dopiero w dniu 28 lipca 2014 r. Podatnik w tej szczególnej sytuacji (nabycie usługi „ciągłej”) dokonuje odliczenia z tej faktury w sposób proporcjonalny – za okres do 14 lipca 2014 r. odlicza 100% podatku, za pozostały okres odpowiednio 50% podatku.

SYSTEM KOREKT
Ustawa nowelizująca wprowadza system korekt podatku naliczonego, który będzie stosowany w sytuacji, gdy podatnik nabył pojazd samochodowy:
- z pełnym prawem do odliczenia, w związku z przeznaczeniem go do wykorzystywania wyłącznie w działalności gospodarczej, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia zmienia jego przeznaczenie i będzie wykorzystywał ten pojazd również do innych celów niż działalność gospodarcza,
- z ograniczonym do 50% prawem do odliczenia, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia dokonuje sprzedaży opodatkowanej tego pojazdu lub przeznacza ten pojazd do użytku wyłącznie w działalności gospodarczej.
W pierwszym przypadku, system korekt nakłada obowiązek zmniejszenia odliczonego podatku naliczonego, w drugim natomiast umożliwia podatnikowi zwiększenie podatku do odliczenia, jednakże w odpowiedniej proporcji do pozostałego okresu korekty.
Uwaga!
Pojazdy samochodowe o wartości początkowej (wartość tę ustala się zgodnie z przepisami o podatku dochodowym) do 15 tys. zł będą podlegały 12-miesięcznej korekcie.
Uwaga!
Korekcie podlegają tylko wydatki z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia pojazdu. Pozostałe wydatki, w tym związane z używaniem pojazdu na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu (operacyjnego) lub innej umowy o podobnym charakterze, nie podlegają korekcie. Odliczenie tych wydatków odbywa się bowiem na bieżąco (a nie jak przy nabyciu „na własność” – jednorazowo, „z góry“), zatem istnieje możliwość weryfikowania tego odliczania na bieżąco – w miesiącu dokonania zmiany przeznaczenia pojazdu dokonywana jest zmiana zasad odliczania.

Sprzedaż pojazdu w okresie korekty
Dla celów stosowania systemu korekt przyjęto założenie, że sprzedaż pojazdu, przy nabyciu którego przysługiwało ograniczone odliczenie, jest równoznaczna ze zmianą jego wykorzystywania z „mieszanego” na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej. W konsekwencji przy sprzedaży takiego pojazdu podatnik będzie uprawniony do dokonania korekty nieodliczonego przy nabyciu tego pojazdu podatku naliczonego, w wysokości proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.
Uwaga!
Uznanie, że sprzedaż pojazdu, przy nabyciu którego przysługiwało ograniczone odliczenie, jest równoznaczna ze zmianą jego wykorzystania z „mieszanego” na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej powiązane jest z likwidacją zwolnienia od podatku VAT stosowanego przy dostawie takich pojazdów i objęcie tej czynności opodatkowaniem według stawki podstawowej.

Zasady dokonywania korekty
Okres korekty – 60 miesięcy (lub 12 miesięcy) będzie liczony odpowiednio od miesiąca, w którym nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd (w przypadku jego wytworzenia). Na potrzeby korekty uznaje się, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Po upływie okresu korekty wszelkie zmiany wykorzystania pojazdu pozostaną bez wpływu na zrealizowane przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu odliczenie VAT.
Przykład 1:
Podatnik nabył samochód osobowy w dniu 3 kwietnia 2014 r., który będzie mu służył zarówno do celów prywatnych oraz do opodatkowanej działalności gospodarczej (czyli do celów „mieszanych”). Dane wynikające z faktury: cena netto 100.000 zł, podatek VAT – 23.000 zł.
Podatek naliczony w tym przypadku wyniósł 11.500 zł. (23.000 zł x 50%), który został odliczony od podatku należnego w rozliczeniu za miesiąc kwiecień 2014 r.
Podatnik w dniu 10 lutego 2015 r. zmienia wykorzystanie tego samochodu na wykorzystanie wyłącznie do opodatkowanej działalności gospodarczej (obiektywne kryteria na to wskazują). Podatnik od tej daty będzie wykorzystywał ten samochód w sposób wykluczający jego użycie do celów prywatnych (podatnik zgodnie z przepisami rozpoczął prowadzenie ewidencji przebiegu tego samochodu). Podatnik w dniu 15 lutego 2015 r. złożył w urzędzie skarbowym informację o tym samochodzie (VAT-26). Podatnik w rozliczeniu za miesiąc luty 2015 r. będzie miał prawo podwyższyć kwotę podatku naliczonego do odliczenia o kwotę 9.583 zł
Sposób wyliczenia korekty:
1.  Kwota podatku naliczonego do odliczenia jaka przysługiwałaby w chwili nabycia, jeżeli samochód byłby przeznaczony do wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej w zł 23.000
2.  =1*50% Kwota podatku naliczonego faktycznie odliczona w chwili nabycia w zł 11.50
3.  =1-2 Kwota podatku nieodliczona 11.500
4.  Liczba miesięcy okresu korekty 60
5.  Liczba miesięcy pozostałego okresu korekty (60 – 10) = 50
6.  =(3/4)*5 Kwota korekty 9.583
Przykład 2:
Podatnik nabył samochód osobowy w dniu 15 kwietnia 2014 r., który będzie mu służył wyłącznie do opodatkowanej działalności gospodarczej (będzie wykorzystywał ten samochód w sposób wykluczający jego użycie do celów prywatnych, podatnik zgodnie z przepisami rozpoczął prowadzenie ewidencji przebiegu tego samochodu). Podatnik w dniu 18 kwietnia 2014 r. złożył w urzędzie skarbowym informację o tym samochodzie (VAT-26). Dane wynikające z faktury: cena netto 70.000 zł, podatek VAT – 16.100 zł. Podatek naliczony w tym przypadku wyniósł 16.100 zł, który został w rozliczeniu za mkwiecień 2014 r. odliczony od podatku należnego. Podatnik od dnia 28 listopada 2017 r. zmienia wykorzystywanie tego samochodu. Będzie go używał również do celów prywatnych. Podatnik w rozliczeniu za miesiąc listopad 2017 r. będzie obowiązany obniżyć kwotę podatku naliczonego do odliczenia o kwotę 2.281 zł
Sposób wyliczenia korekty:
1. Kwota podatku wynikająca z faktury w zł 16.100
2. =1*50% Kwota podatku naliczonego do odliczenia jaka przysługiwałaby w chwili nabycia, jeżeli samochód byłby przeznaczony do wykorzystywania w działalności gospodarczej i do celów prywatnych w zł 8.050
3. =1 Kwota podatku naliczonego faktycznie odliczona w chwili nabycia w zł 16.100
4. =2-3 Różnica  -8.050
5. Liczba miesięcy okresu korekty 60
6. Liczba miesięcy pozostałego okresu korekty (60 – 43) = 17
7. =(4/5)*6 Wielkość korekty -2.281
System korekt stosuje się odpowiednio w przypadku gdy w stosunku do podatnika, wskutek niezłożenia przez niego informacji w terminie, stosuje się ograniczone prawo do odliczenia VAT przy nabyciu pojazdu. W konsekwencji po „nieterminowym” złożeniu takiej informacji podatnik uprawniony będzie do dokonania korekty, jednakże jej zakres uzależniony będzie od momentu, kiedy taka informacja zostanie złożona. W przypadku wykorzystywania przez podatnika pojazdu samochodowego również do czynności zwolnionych od podatku (bez prawa do odliczeń) kwota korekty powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90 ustawy o VAT zastosowaną przez podatnika przy odliczeniu podatku naliczonego.
Przykład 3:
Podatnik nabył samochód osobowy w dniu 25 maja 2014 r., który będzie mu służył do celów „mieszanych”: zarówno do celów prywatnych oraz do celów działalności gospodarczej opodatkowanej i zwolnionej. Dane wynikające z faktury: cena netto 100.000 zł, podatek VAT – 23.000 zł. Obroty z opodatkowanej działalności gospodarczej w obrotach z całej działalności gospodarczej za 2013 r. stanowiły 90% (proporcja zastosowana przy odliczeniu). Podatek naliczony w tym przypadku wyniósł 11.500 zł (23.000 zł x 50%). W rozliczeniu za maj 2014 r. podatnik odliczył od podatku należnego podatek naliczony w wysokości 10.350 zł (11.500 x 90%).
Podatnik w dniu 12 marca 2015 r. zmienia wykorzystywanie tego samochodu na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej. Podatnik od tej daty będzie wykorzystywał ten samochód w sposób wykluczający jego użycie do celów prywatnych, podatnik zgodnie z przepisami rozpoczął prowadzenie ewidencji przebiegu tego samochodu. Podatnik w dniu 15 marca 2015 r. złożył w urzędzie skarbowym informację o tym samochodzie (VAT-26). Podatnik w rozliczeniu za miesiąc marzec 2015 r. będzie miał prawo podwyższyć kwotę podatku naliczonego do odliczenia o kwotę 8.625 zł
Sposób wyliczenia korekty:
1. Kwota podatku wynikająca z faktury w zł 23.000
2. =1*90% Kwota podatku naliczonego do odliczenia jaka przysługiwałaby w chwili nabycia, jeżeli samochód byłby przeznaczony do wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej w zł 20.700
3.  2*50% Kwota podatku naliczonego faktycznie odliczona w chwili nabycia w zł 10.350
4. =2-3 Kwota podatku nieodliczona w zł, z uwzględnieniem proporcji zastosowanej przy odliczeniu 10.350
5. Liczba miesięcy okresu korekty 60
6. Liczba miesięcy pozostałego okresu korekty (60 – 10) = 50
7. =(4/5)*6 Wielkość korekty w zł 8.625

System korekt w okresie przejściowym
Wprowadzony system korekt dotyczy pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika od dnia 1 kwietnia 2014 r. Na zasadzie wyjątku systemem korekt w zakresie zwiększenia podatku naliczonego do odliczenia zostaną jednak objęte przypadki dokonania od dnia 1 kwietnia 2014 r. sprzedaży pojazdów samochodowych zakupionych przed tym dniem, objętych dotychczasowym ograniczonym prawem do odliczania podatku (ograniczenie do 50% lub 60% kwoty podatku naliczonego nie więcej jednak niż odpowiednio 5 000 zł lub 6 000 zł).
Przykład 1:
Podatnik prowadzący działalność w zakresie handlu detalicznego w październiku 2012 r. nabył samochód osobowy. Dane wynikające z faktury: cena netto 80.000 zł, podatek VAT – 18.400 zł (80.000 zł x 23%). Podatek naliczony w tym przypadku wyniósł 6.000 zł, który został w rozliczeniu za październik 2012 r. odliczony od podatku należnego. W kwietniu 2014 r. podatnik sprzedaje ten samochód (sprzedaż opodatkowana). Podatnik w rozliczeniu za miesiąc kwiecień 2014 r. będzie miał prawo podwyższyć kwotę podatku naliczonego do odliczenia o kwotę 8.680 zł
Sposób wyliczenia korekty:
1. Kwota podatku wynikająca z faktury w zł 18.400
2. Kwota podatku naliczonego faktycznie odliczona w chwili nabycia w zł 6.000
3. =1-2 Kwota podatku nieodliczona w zł 12.400
4.  Liczba miesięcy okresu korekty 60
5.  Liczba miesięcy pozostałego okresu korekty (60 – 18) = 42
6. =(3/4)*5 Wielkość korekty w zł 8.680
Przykład 2:
Podatnik nabył samochód osobowy w dniu 25 maja 2014 r., który będzie mu służył zarówno do celów prywatnych oraz do działalności gospodarczej opodatkowanej  i zwolnionej. Dane wynikające z faktury: cena netto 100.000 zł, podatek VAT – 23.000 zł. Obroty z opodatkowanej działalności gospodarczej w obrotach z całej działalności gospodarczej za 2013 r. stanowiły 90% (proporcja zastosowana przy odliczeniu ). Podatek naliczony w tym przypadku wyniósł 11.500 zł (23.000 zł x 50%). W rozliczeniu za maj 2014 r. podatnik odliczył od podatku należnego 10.350 zł (11.500 x 90%). Podatnik w dniu 12 marca 2015 r. sprzedaje samochód. Podatnik w rozliczeniu za miesiąc marzec 2015 r. będzie miał prawo podwyższyć kwotę podatku naliczonego do odliczenia o kwotę 10.465 zł.
Sposób wyliczenia korekty (podstawą obliczenia korekty jest zarówno art. 90b jak i art. 91 ust. 4 – 6 ustawy o VAT).
1. Kwota podatku wynikająca z faktury w zł 23.000
2. Kwota stanowiąca 50% podatku naliczonego z faktury w zł 11.500
3. =1*90% Kwota podatku naliczonego do odliczenia jaka przysługiwałaby w chwili nabycia, jeżeli samochód byłby przeznaczony do wykorzystania wyłącznie do działalności gospodarczej w zł 20.700
4. =3*50% Kwota podatku naliczonego faktycznie odliczona w chwili nabycia w zł 10.350
5. =3-4 Kwota podatku nieodliczona z uwzględnieniem proporcji zastosowanej przy odliczeniu w zł 10.350
6. Liczba miesięcy okresu korekty wynikająca z art. 90b 60
7. Liczba miesięcy pozostałego okresu korekty (60-10) = 50
8. =(5/6)*7 Wielkość korekty wynikająca z art. 90b w zł 8.625
9.  Liczba lat okresu korekty wynikająca z art. 91 5
10.  Liczba lat pozostałego okresu korekty 4
11. =(1-3)/9*10 Wielkość korekty wynikająca z art. 91 ust. 4-6 1.840
12. =8+11 Łączna wielkość korekty w zł 10.465
Uwaga!
Należy pamiętać o rozliczeniu z tej sprzedaży podatku należnego (od dnia 1 kwietnia 2014 r. nie obowiązuje już bowiem zwolnienie od podatku stosowane przy sprzedaży tego rodzaju pojazdów).

WYŁĄCZENIE OPODATKOWANIA UŻYTKU PRYWATNEGO
W przypadku wykorzystywania przez podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza (np. na cele prywatne podatnika lub jego pracowników) pojazdów samochodowych objętych wprowadzanym (50%) ograniczeniem wyłączono konieczność rozliczania podatku VAT. W konsekwencji w opisanej sytuacji podatnik nie będzie miał obowiązku rozliczania podatku VAT, jeżeli taki pojazd będzie wykorzystywany przez niego na cele inne niż działalność gospodarcza. Konieczność opodatkowania użytku prywatnego została wyłączona również w przypadku prywatnego użycia pojazdu, w stosunku do którego podatnik nie mógł dokonać odliczenia podatku naliczonego (transakcja nabycia nie była objęta podatkiem VAT lub korzystała ze zwolnienia od tego podatku), jednakże przysługiwało mu ograniczone (50%) odliczenie podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia części składowych do tego pojazdu. Wyłączenie z opodatkowania w opisanych sytuacjach dotyczy również użytku na cele inne niż działalność gospodarcza pojazdów „nabytych” („włączonych” do przedsiębiorstwa) na podstawie umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze (które to umowy nie są traktowane w kategoriach dostawy towarów), w stosunku do których przysługiwało ograniczone odliczenie VAT.
Podsumowując, zasada wyłączenia opodatkowania użytku prywatnego nie jest stosowana w następujących sytuacjach:
– podatnik posiadał pełne prawo do odliczenia podatku zarówno przy nabyciu pojazdu, jak i zakupionych do niego części składowych,
– podatnik posiadał pełne prawo do odliczenia podatku przy nabyciu pojazdu, natomiast przy nabyciu części składowych do tego pojazdu prawo to zostało ograniczone do 50%,
– podatnik nie posiadał prawa do odliczenia podatku przy nabyciu pojazdu, natomiast przy nabyciu części składowych do niego posiadał prawo do odliczenia pełnego.
Uwaga!
Ustawą nowelizującą wyłączono również obowiązek opodatkowania podatkiem VAT użytku prywatnego pojazdów zakupionych przed dniem 1 kwietnia 2014 r. objętych dotychczasowym ograniczonym (do 50% lub 60% kwoty podatku naliczonego nie więcej jednak niż odpowiednio 5 000 zł lub 6 000 zł) prawem do odliczania podatku VAT. Ponieważ od dnia 1 stycznia 2014 r. użytek prywatny takich pojazdów podlegał opodatkowaniu na ogólnych zasadach, w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania w stosunku do takich pojazdów (użytek prywatny został już bowiem skalkulowany w ograniczeniu odliczenia w odniesieniu do tych pojazdów) zasada ta ma zastosowanie do okresów rozliczeniowych rozpoczynających się od dnia 1 stycznia 2014 r.
Przykład 1:
Podatnik posiada samochód o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, przy nabyciu którego w 2013 r. dokonał zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami odliczenia podatku w pełnej wysokości (100%). Podatnik, również w 2013 r., nabył do ww. samochodu akumulator. Z tego tytułu dokonał odliczenia podatku w wysokości 100%. Podatnik zdecydował, że od dnia 1 kwietnia 2014 r. będzie wykorzystywał ww. samochód okazjonalnie do celów „mieszanych”. W dniach 1 – 4 maja 2014 r. podatnik wraz z rodziną pojechał tym samochodem „na majówkę”. W opisanej powyżej sytuacji podatnik ma obowiązek opodatkowania użytku prywatnego ww. samochodu.
Przykład 2:
Podatnik posiada samochód o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, przy nabyciu którego w 2013 r. dokonał zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami odliczenia podatku w pełnej wysokości (100%). W dniu 7 kwietnia 2014 r. podatnik nabył do tego samochodu opony. Z uwagi na fakt, że ww. samochód podatnik wykorzystuje do celów „mieszanych” przy nabyciu opon podatnik dokonał odliczenia podatku w wysokości 50%. Podatnik wykorzystuje ww. samochód do celów prywatnych (jeździ nim po zakupy). W opisanej powyżej sytuacji podatnik ma obowiązek opodatkowania użytku prywatnego ww. samochodu.
Przykład 3:
Podatnik posiada samochód, przy nabyciu którego nie posiadał prawa do odliczenia (zakup od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej).
Podatnik w styczniu 2014 r. poniósł wydatki związane z ww. samochodem (zakup silnika i układu wydechowego), przy nabyciu których odliczył podatek w pełnej wysokości. Od dnia 1 kwietnia 2014 r. podatnik wykorzystuje posiadany samochód do celów „mieszanych” (jadąc do swojego biura z miejsca zamieszkania podatnik dowozi dzieci do szkoły). W opisanej powyżej sytuacji podatnik ma obowiązek opodatkowania użytku prywatnego ww. samochodu.

ZACHOWANIE PRAW NABYTYCH
W zakresie pojazdów samochodowych będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartych przed dniem 1 kwietnia 2014 r., w stosunku do których na dzień 31 marca 2014 r. podatnikowi przysługiwało nieograniczone (100%) prawo do odliczenia podatku od czynszu i rat wynikających z takiej umowy – nie stosuje się ograniczenia w odliczaniu podatku w wysokości 50%, pod pewnymi warunkami. Podatnikowi przysługiwać będzie bowiem odliczenie podatku w pełnej wysokości od czynszu (rat) wynikających z takiej umowy, jeżeli:
- w umowie tej zawartej przed dniem 1 kwietnia 2014 r. nie dokonano zmian po dniu 31 marca 2014 r.,
- pojazd samochodowy będący przedmiotem tej umowy został wydany podatnikowi  przed dniem 1 kwietnia 2014 r., oraz
- umowa ta została zarejestrowana przez podatnika dokonującego odliczenia u właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego do dnia 2 maja (włącznie).
Uwaga!
Na nowych zasadach będą odliczane:
- wszystkie ponoszone od kwietnia 2014 r. wydatki związane z pojazdami, w odniesieniu do których łącznie nie zostaną spełnione opisane powyżej warunki,
- pozostałe oprócz czynszu i rat wydatki związane z pojazdami, w odniesieniu do których łącznie zostaną spełnione opisane powyżej warunki,
- wszystkie wydatki związane z pojazdami używanymi na podstawie umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, zawartych przed 1 kwietnia 2014 r., w stosunku do których podatnikowi przysługiwało na dzień 31 marca 2014 r. ograniczone prawo do odliczenia (odpowiednio 50% i 60%, nie więcej niż 5 000 zł i 6 000 zł) co oznacza, że w stosunku do nich będzie przysługiwało pełne prawo do odliczenia lub ograniczone, w zależności od spełnienia warunków wskazanych w art. 86a ustawy o VAT.
Przykład 1:
Podatnik zawarł umowę leasingu w dniu 12 marca 2014 r. na pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony o dopuszczalnej ładowności powyżej 500 kg, od którego przysługiwało 100% odliczenie podatku (samochód z tzw. kratką). Podatnik nie zarejestrował umowy i nie złożył po wejściu w życie ustawy nowelizującej informacji o wykorzystywaniu pojazdu wyłącznie do działalności gospodarczej – podatnik od dnia 1 kwietnia 2014 r. będzie miał prawo do odliczenia podatku w wysokości 50% od rat leasingowych i od pozostałych wydatków (np. zakup paliwa, części zamiennych, itd.).
Przykład 2:
Podatnik zawarł umowę leasingu w dniu 12 marca 2014 r. na pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony o dopuszczalnej ładowności powyżej 500 kg, od którego przysługiwało 100% odliczenie podatku (samochód z tzw. kratką). Umowa została zarejestrowana w urzędzie skarbowym w terminie, ale podatnik po wejściu w życie ustawy nowelizującej nie złożył informacji o wykorzystywaniu pojazdu wyłącznie do działalności gospodarczej – podatnik od dnia 1 kwietnia 2014 r. będzie miał prawo do odliczenia podatku w wysokości 100% od rat leasingowych oraz 50% od pozostałych wydatków (np. zakup paliwa, części zamiennych, itd.).
Przykład 3:
Podatnik zawarł umowę leasingu przed dniem 1 kwietnia 2014 r. na pojazd samochodowy, od którego przysługiwało ograniczone odliczenie podatku w wysokości 60%, nie więcej niż 6 000 zł. Łączna kwota dokonanych odliczeń podatku z rat leasingowych dokonana do dnia 31 marca 2014 r. wyniosła 4 200 zł. Podatnik nie złożył informacji o wykorzystywaniu pojazdu wyłącznie do działalności gospodarczej. Podatnik od dnia 1 kwietnia 2014 r. będzie zatem miał prawo do odliczenia 50% podatku od rat leasingowych i pozostałych wydatków ponoszonych do dnia 1 kwietnia 2014 r.
Przykład 4:
Podatnik zawarł umowę leasingu przed dniem 1 kwietnia 2014 r. na pojazd samochodowy, od którego przysługiwało ograniczone odliczenie podatku w wysokości 60% nie więcej niż 6 000 zł. Łączna kwota dokonanych odliczeń podatku z rat leasingowych do dnia 31 marca 2014 r. wyniosła 6 000 zł. Podatnik po wejściu w życie ustawy nowelizującej nie złożył informacji o wykorzystywaniu pojazdu wyłącznie do działalności gospodarczej. Podatnik od dnia 1 kwietnia 2014 r. ma zatem prawo do odliczania podatku w 50% zarówno od rat leasingowych (pomimo wykorzystania do 31 marca 2014 r. limitu tych odliczeń), jak i pozostałych wydatków ponoszonych od dnia 1 kwietnia 2014 r.
Przykład 5:
Podatnik zawarł umowę leasingu przed dniem 1 kwietnia 2014 r. na pojazd samochodowy, od którego przysługiwało ograniczone odliczenie podatku w wysokości 60% nie więcej niż 6 000 zł. Łączna kwota dokonanych odliczeń podatku z rat leasingowych do dnia 31 marca 2014 r. wyniosła 6 000 zł. Podatnik zdecydował, że od dnia 1 kwietnia 2014 r. samochód ten będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej (i sposób wykorzystywania, jak i prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu potwierdza wyłącznie biznesowe wykorzystywanie pojazdu). Podatnik złożył w terminie informację do urzędu skarbowego. W opisanej sytuacji od dnia 1 kwietnia 2014 r. podatnik ma prawo do odliczenia podatku w 100%, zarówno wynikającego z rat leasingowych, jak i pozostałych wydatków.

ODLICZANIE PODATKU VAT OD NABYWANYCH PALIW
W przypadku nabycia paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, przeznaczonych do napędu pojazdów samochodowych (w tym również samochodów osobowych) wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej będą odliczane na zasadach ogólnych, tj. będzie w stosunku do nich przysługiwało pełne prawo do odliczenia, przy spełnieniu warunków wskazanych w art. 86a ustawy o VAT.
Natomiast jeżeli nabywane paliwo przeznaczone jest do napędu pojazdów samochodowych wykorzystywanych do celów „mieszanych” (czyli do działalności gospodarczej i do celów prywatnych) wówczas wysokość odliczenia podatku będzie uzależniona od rodzaju pojazdu samochodowego, tj.:
1) do dnia 30 czerwca 2015 r. stosuje się całkowity zakaz odliczenia podatku od nabywanych paliw wykorzystywanych do napędu:
- samochodów osobowych;
- pojazdów samochodowych innych niż samochody osobowe, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
    1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg,
    2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg,
    3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.
Zakaz odliczania podatku od nabywanych paliw dotyczy zatem pojazdów, w stosunku
do których od dnia wejścia Polski do Unii Europejskiej (czyli od dnia 1 maja 2004 r.) nigdy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku od paliw wykorzystywanych do ich napędu.
2) przy zakupie paliwa przeznaczonego do napędu pozostałych pojazdów samochodowych, tj. pojazdów samochodowych innych niż samochody osobowe, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
   1 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,
   2 – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,
   3 lub więcej – jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg. podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku w wysokości 50% kwoty podatku naliczonego.

SPRZEDAŻ UŻYWANYCH POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH OBJĘTYCH OGRANICZONYM PRAWEM DO ODLICZENIA PODATKU VAT
Od dnia 1 kwietnia 2014 r. dostawa samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, objętych przy ich nabyciu ograniczonym prawem do odliczenia podatku VAT zawartego m.in. w fakturze, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na zasadach ogólnych.
Stosowane dotychczas, na podstawie § 3 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. poz. 1722), zwolnienie od podatku obowiązuje bowiem tylko do dnia 31 marca 2014 r. Z dniem 1 kwietnia 2014 r. w wyniku nowelizacji ww. rozporządzenia zwolnienie to zostaje uchylone i zastąpione wyżej opisanym systemem korekt.

LIKWIDACJA ZAŚWIADCZEŃ VAT-25
Z dniem 1 stycznia 2015 r. znosi się obowiązek uzyskania z urzędu skarbowego dla potrzeb rejestracji sprowadzanych pojazdów z innych państw członkowskich Unii Europejskiej zaświadczenia (VAT-25) potwierdzającego uiszczenie przez podatnika podatku lub brak obowiązku uiszczenia podatku z tytułu przywozu tych pojazdów.
Zaświadczenie to nie będzie zatem już wymagane przez ograny dokonujące stałej rejestracji pojazdów od dnia 1 stycznia 2015 r.

PODSUMOWANIE
Wskutek całkowitych zmian zasad odliczania podatku od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, wprowadzonych ustawą nowelizującą i powołanymi na wstępie aktami wykonawczymi, dotychczasowe zasady odliczania i wypracowane w związku z nim orzecznictwo sądowe tracą zasadniczo na aktualności. Oprócz niniejszej broszury pomocne w interpretowaniu przepisów ustawy nowelizującej może być uzasadnienie do projektu tej ustawy - druk sejmowy nr 2095 - zamieszczone na stronie internetowej Sejmu
http://orka.sejm.gov.pl/Druki7ka.nsf/0/94055BFFE57407D9C1257C6F00567026/%24File/